چرا قالیباف؟

قالیباف در سال 1384 در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و از فرماندهی نیروی انتظامی استعفا داد. رهبر معظم انقلاب نیز در نامه ای ضمن ابراز رضایت از فعالیت های او در ناجا با استعفای او موافقت کردند. قالیباف در اولین تجربه انتخاباتی خود بیش از 4 میلیون رای کسب کرد و سوم شد. در نهایت در سال 84 به عنوان شهردار پایتخت انتخاب شد و حکم خود را از دست مسئول دفتر مقام معظم رهبری دریافت کرد.

ساخت و سازهای تهران در گذشته حساب و کتابی نداشت، اما امروز تهران بعد از گذشت قریب به نیم قرن دارای یک سند تفصیلی است که حاصل تلاش ده‌ها نفر از استادان و پژوهشگران کشور طی چند سال اخیر است. دکتر قالیباف، پایتخت را بر مبنای یک سند چشم انداز 20 ساله و برنامه‌های توسعه 5 ساله اداره کرده است. و امروز با مراجعه به طرح نفصیلی، همه مردم به یک اندازه می‌توانند درباره آینده تهران اطلاعات داشته باشند.

شهرداری در دوره مدیریت قالیباف تمام تلاش را در راستای ارتقای معنویت، اخلاق، آموزه‌های دینی و در یک کلام تحقق حیات طیبه در پایتخت بکار برده است. راه‌اندازی مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری با همین هدف انجام شد. ساخت یا کمک به احداث حدود 2000 مسجد؛ تجهیز و تعمیر حدود 1000 مسجد، احداث 316 نمازخانه در بوستان‌ها از جمله مهم‌ترین فعالیت‌ها در این حوزه بوده است. 

یکی از دغدغه‌های همیشگی قالیباف دسترسی راحت و آسان شهروندان به وسایل حمل‌ونقل عمومی بوده است. طراحی 10 خط سامانه اتوبوس‌های تندرو و راه‌اندازی این خطوط که با استقبال مردم مواجه شد و همچنین توسعه چشمگیر مترو به واسطه همین دغدغه بوده است. تهران تا پایان سال 83 دارای 79 کیلومتر خط مترو و 36 ایستگاه بود که این میزان تا پایان سال 90، 40 درصد افزایش پیدا کرد و به 135 کیلومتر با 84 ایستگاه رسید. 

دکتر قالیباف در سال 1387 برابر با سال 2008 میلادی از طرف سایت شهرداری‌های جهان به عنوان هشتمین شهردار برتر دنیا معرفی شد. در سال 2010 موسسه سیاست‌های حمل و نقل و توسعه، تهران را برای اولین بار به عنوان یکی از پنج شهر برتر دنیا انتخاب کرد. همچنین در سال 2011 میلادی در دهمین اجلاس متروپلیس، تهران به عنوان شهر برتر جهان در زمینه ارتقای کیفیت زندگی شهروندان مورد تقدیر قرار گرفت.

  چهار تونل بزرگ شهری به نام‌های رسالت، توحید، نیایش و امیرکبیر در دوره مدیریت دکتر قالیباف به شهروندان پایتخت هدیه داده شد. تونل‌هایی که هر یک در زمان خود در خصوص بزرگی پروژه و سرعت اجرا، موفق به ثبت یک رکورد جهانی شدند. در حال حاضر تونل نیایش، دومین تونل شهری طویل جهان و اولین در خاورمیانه به حساب می‌آید که فقط در مدت 23 ماه توسط متخصصان و مهندسان ایرانی ساخته شده است.

تاکنون 475کیلومتر بزرگراه در تهران ساخته شده که بیش از 30 درصد آن، یعنی بیشتر از 150کیلومتر در دوره مدیریت قالیباف به بهره‌برداری رسیده است. حجم عظیمی از ساخت بزرگراه همت در دوران مدیریت دکتر قالیباف به سرانجام رسید. شهرداری همچنین توانست پروژه بسیار مهم محور اصلی بزرگراه شهید باکری را به بهره‌برداری کامل برساند. تکمیل بزرگراه امام علی(ع) هم از جمله مهم‌ترین دستاوردهای همین دوره است.

تقسیم تهران به 380 محله، واگذاری اختیارات بیشتر در زمینه‌های عمرانی، فرهنگی، خدماتی، اجتماعی به 122 ناحیه شهرداری، بهره‌گیری از توان و ظرفیت شورایاری‌ها، داشتن رویکرد محله‌محوری در حوزه اجرایی، تنظیم برنامه‌های سالانه با رویکرد محله‌محوری و استفاده از نظرات شورایاری‌ها همگی در راستای باور عمیق دکتر قالیباف به ضرورت بهره‌گیری از مشارکت مردم در اداره جامعه بوده است.

راه‌اندازی سامانه 137 و 1888 نشان‌دهنده مدیریت پاسخگو و مسئولیت‌پذیر دکتر قالیباف در شهرداری بوده است. سامانه 137 طی این سال‌ها بیش از 15 میلیون ارتباط را برقرار کرده که رضایت 80 درصدی شهروندان تهرانی را هم به دنبال داشته است. همچنین استقرار مرکز نظارت همگانی شهرداری و دریافت بیش از 3 میلیون تماس تلفنی در دوره 5 ساله در جهت مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی به شهروندان بوده است.

دکتر قالیباف همواره تأکید کرده که فقر فرهنگی مهم‌ترین عامل افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه است. ساخت فضاهای فرهنگی مختلفی نظیر باغ موزه دفاع مقدس، باغ موزه قصر، مجموعه فرهنگی فرانمای ایران، احداث 40 سالن سینما، 10 سالن تئاتر، 2 تالار بزرگ و مجهز موسیقی، توسعه و تکمیل 44 کتابخانه عمومی و ساخت 90 کتابخانه جدید، توسعه خانه‌های فرهنگ و محله و... در راستای همین تفکر در این دوره محقق شد.

استفاده بهینه از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها همواره در دستور کار شهرداری در دوره اخیر قرار داشته است. اکنون «شهرداری الکترونیک» جایگزین نظام اداری فرسوده گذشته شده است. از سوی دیگر با ایجاد دفاتر خدمات الکترونیک، شهروندان می‌توانند در کمترین زمان ممکن از خدمات شهری بهره‌مند شوند. این دفاتر علاوه بر افزایش مشارکت بخش خصوصی، نقش مهمی در اشتغال‌زایی نیز  داشته است.

تهرانی‌ها در دوره اخیر مدیریت شهری، اجرای بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی پایتخت را به چشم خود دیدند. پروژه‌هایی که اجرای هر یک از آنها در مدیریت‌های قبلی، چندین سال به طول می‌انجامید، با مدیریت جهادی و علمی به سرعت اجرا شد. از جمله مهم‌ترین این پروژه‌ها می‌توان به بوستان ولایت، برج میلاد، بزرگراه دوطبقه صدر، تونل‌های شهری، پل جوادیه، باغ موزه‌های قصر و دفاع مقدس اشاره کرد.

روزگاری امکانات شهری شمال و جنوب شهر با هم قابل مقایسه نبود، اما دکتر قالیباف از همان روز اول ورود به شهرداری، یکی از شعارهایش را کم کردن فاصله شمال و جنوب شهر قرار داد، به همین دلیل توسعه عدالت‌محور در راس برنامه‌های شهرداری قرار گرفت. توجه بیشتر به نیازهای جنوب‌شهر و اجرای پروژه‌های بیشتر در این مناطق در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفت که یکی از آنها احداث بوستان ولایت بود.

  امکانات تهران برای بانوان در دوره دکتر قالیباف یک جهش فوق‌العاده یافت. سرانه‌های ورزشی، تفریحی و فضای‌سبز مختص زنان در این دوره افزایش چشمگیری داشت. ساخت مجموعه‌های شهربانو و پارک‌های ویژه بانوان در همین دوره اتفاق افتاد. قالیباف همواره تأکید کرده که فعالیت در این بخش مهم، سهم زیادی در تربیت نسل آینده خواهد داشت و برنامه‌ریزی در این حوزه دارای تاثیرات بلندمدت است.

سیستم اداری و مالی شهرداری تهران بیش از 50 سال بر اساس یک الگوی ناتوان و قدیمی کار می‌کرد و همین امر زمینه ایجاد فسادهای بزرگ مالی را فراهم کرده بود، از این رو، شاید بتوان اصلاحات مالی و اداری در شهرداری را یکی از مهم‌ترین اقدامات مدیریتی قالیباف دانست. شهرداری به پیشتوانه همین مدیریت توانست برای 4 سال متوالی عنوان پاک‌ترین سازمان را از طرف نهادهای نظارتی کشور دریافت کند. 

در سال‌های اخیر مجموعه شهرداری اقدامات بسیاری برای ارتقای سلامت و بهداشت شهر و شهروندان برداشته که از مهم‌ترین آنها می‌توان به ایجاد خانه‌های سلامت،  جلب مشارکت 2 هزار نفری پزشکان محله، ایجاد 250 شورای سلامت محله، تشکیل کانون‌های مختلف اداره سلامت در محله‌ها، اجرای طرح رابطان بهداشتی، تشکیل شبکه داوطلبان سلامت،  اجرای طرح شهر بدون دخانیات و... اشاره کرد.

شهرداری تهران برای نخستین بار، «نهضت جهاد علمی در مدیریت شهری» را با تدوین «منشور علمی شهر تهران»، پایه‌ریزی و بنیاد نهاد. ساخت «رصدخانه مدیریت شهری» که اتاق فرمان، مرکز هم اندیشی نخبگان و مرکز اسناد و مدارک علمی شهر اجزای سه‌گانه آن را تشکیل می‌دهند از جمله دستاوردهای این دوره است. خدمات متنوع شهرداری در طی این سال‌ها از برکات و نتایج این رویکرد علمی به شمار می‌رود. 

توجه به دغدغه‌ها و مشکلات خانواده‌های شهدا، ایثارگران و جانبازان همواره یکی از دغدغه‌های قالیباف در شهرداری بوده است. دیدار هفتگی با خانواده‌ شهدا و تلاش برای رفع دغدغه‌های آنها، کارآفرینی برای خانواده‌های شهدا و ایثارگر و نیز جانبازان، اعزام هرساله جانبازان قطع نخاعی اعصاب و روان و شیمیایی 70 درصد به بالا کل تهران به مشهد مقدس و... از جمله اقدامات شهرداری بوده است.

رسیدن به استاندارد جهانی در حوزه فضای سبز همواره یکی از اهداف مدیریت شهری در دوره دکتر قالیباف بوده است. تا سال 84 تعداد پارک‌های شهر تهران 1200 مورد بود، اما اکنون به 1900 پارک رسیده، میزان جنگل کاری در تهران 24 هزار هکتار بود، اما اکنون به 38 هزار هکتار رسیده و میزان سرانه فضای سبز 9/8 متر بود که اکنون به 15 متر و به میزان سرانه استاندارد بین‌المللی رسیده است. تهران حالا یک شهر فقیر در حوزه فضای سبز نیست.

توسعه ورزش همگانی به عنوان یکی از نیازها و خواسته‌های شهروندان تهرانی در‌ سال‌های اخیر در دستور کار مدیران شهری قرار گرفته است. ساخت ورزشگاه های مجهز جدید، ساخت 500 زمین چمن مصنوعی، 30 زمین چمن طبیعی، 126 زمین ورزشی روباز، 51 استخر،1200 مجموعه تجهیزات ورزشی در بوستان‌ها و 62 مورد فضای ورزشی ویژه بانوان در 7‌ سال اخیر گوشه‌ای از تلاش‌های شهرداری تهران در حوزه ورزش است.

چند سالی است که شهرداری با مدیریت دکتر قالیباف با ورود به حوزه فعالیت‌های بانوان و توجه به نیازها، آسیب‌ها و دغدغه‌های پیش روی این قشر، برنامه‌ها و راهکارهای مدونی را پیش روی خود قرار داده  است. این میان موضوع رسیدگی به وضعیت زنان سرپرست خانوار که از مدت‌ها قبل به عنوان یک ضرورت پیش روی مسئولان امور اجتماعی شهر قرار گرفته بود نیز نهادینه شد و با توانمندسازی این گروه از بانوان همراه بود.

واقعیت این است که شهرها به خودی خود روح خاکستری و آکنده از آهن، بتن و دیگر روزمرگی‌های مرسوم شهرنشینی را دارند و اگر ردپایی از هنر در آنها جریان نداشته باشد به طور حتم زندگی در این همه هیاهو، بسی مشکل و طاقت فرسا خواهد شد. اجرای نقاشی دیواری‌های مختلف در معابر تهران، نورپردازی مدرن فضاهای مختلف شهری، استفاده از مبلمان شهری زیبا و... جزو خدمات ماندگار قالیباف در شهرداری است.

میانگین تولید روزانه زباله برای هر شهروند تهرانی 750 تا 1000 گرم است. زباله‌های تهران تا همین چند سال قبل نه تنها منفعتی برای ساکنان این ابرشهر نداشتند، بلکه باعث تولد بحران‌های زیست‌محیطی وحشتناکی هم می‌شدند. از اقدامات ماندگار دکتر قالیباف در این حوزه  می‌توان به اجرای طرح مکانیزه جمع‌آوری زباله‌ها و همچنین بازیافت حجم قابل توجه‌ای از پسماندهای تولیدی پایتخت‌نشینان اشاره کرد. 

تحول نیاز همه شهرهاست و همه مدیران شهری هم به دنبال تحول در نحوه اداره شهرها هستند. کارنامه دکتر قالیباف در مدیریت شهری پایتخت نشان می‌دهد که تهران به این تحول رسیده است. شهرداری تهران تا قبل از حضور قالیباف بیشتر به عنوان یک نهاد خدماتی شناخته می‌شد که تغییر این نگاه جزو سیاست‌های ایشان قرار گرفت. در حال حاضر شهرداری تهران به عنوان یک نهاد اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود.

سال‌ها تصور مردم تهران از حمل‌ونقل عمومی، اتوبوس‌ها و تاکسی‌های فرسوده‌ای بودند که در ارائه خدمات به شهروندان ناتوان بودند، اما قالیباف به محض ورود به شهرداری اعلام کرد که حفظ کرامت انسانی مسافران این ناوگان اهمیت دارد و نوسازی اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها در اولویت برنامه‌هایش است. امروز آن اتوبوس‌ها و تاکسی‌های فرسوده به خاطره تهرانی‌ها تبدیل شده و ناوگانی مدرن و مجهز جایگزین آنها شده‌اند.

یکی از سیاست‌های اصلی قالیباف در این دوره مدیریت شهری رسیدن به چشم‌انداز «تهران؛ ام‌القرای جهان اسلام» بوده است و به همین دلیل هم مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری به عنوان بازوی مشورتی شهردار تهران تاسیس شد. هدف این مرکز، توسعه معنوی و اخلاقی شهر است. این رویکرد شهردار تهران باعث شد که نهاد شهرداری در زمینه‌های امربه معروف، نماز و حجاب به عنوان دستگاه برتر اخلاق انتخاب شود.

تهران در دوره‌های گذشته مدیریت شهری همواره مورد هجوم زمین‌خواران مخصوصا در مناطق شمالی بوده است. گسترش بی‌رویه و غیرقانونی پایتخت روز به روز بحران‌های جدیدی برای این ابرشهر ایجاد می‌کرد که دود آن به چشم پایتخت‌نشینان می‌رفت. یکی از اقدامات قالیباف در این دوره که مورد تأیید رهبری هم قرار گرفت همین حفظ و صیانت از حریم پایتخت و کوتاه کردن دست زمین‌خواران از حریم تهران بود.